Kalkan yarışması hakkında

Bu yazının amacı elbette bir polemik yaratmaktır. Bu polemiğin tarafları kardeş saydığımız amatör dernekler, tüm amatör balıkçılar, tüm balıkçılık faaliyetlerinden sorumlu resmi otorite olan Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü ve geçtiğimiz günlerde yarışmaya sponsor olan Kocaali belediyesidir. Bu yarışma vesilesi ile ortaya çıkan mevzuat yetersizliği, kişi ve kurumların pozisyonları ve sürdürülebilir balıkçılık mücadelesinde paydaş olmaları gerektiğine inandığımız yerel yönetimlerden birinin (bu yarışmaya sponsor olan belediyenin) düştüğü durumdur.

Önce hadiseyi bir özetleyelim.

Bir derneğimiz “Kalkan balığı yakala bırak” yarışması için müracaat etmiş, Kalkan balığının üreme döneminde olması nedeni  ile merkezi otorite tarafından bu başvuru red edilerek yarışmaya “Yakala bırak balık avı yarışması” olarak izin almıştır. Hal böyle iken yarışmanın tüm tanıtım faaliyetinde yerel belediye başta olmak üzere iki derneğin ve bir federasyonun adının olduğu afişler sosyal medyada dolaşmış hatta yarışma günü asılan bir pankart ile de bu yarışmanın “Kalkan avı yarışması” olduğu ilan edilmiştir.

Ortaya garip bir durum çıkmış, üreme döneminde olan bir balığa dair bir yarışma,ret edildiği halde, alınan izne uygun olmayan bir  yarışma düzenlenmiş ve tanıtımı da bu  şekilde yapılmıştır. Kısaca iş kılıfına uydurulmuş kamuoyundan özür dileyerek yarışmayı iptal etmek yerine “tüm sürdürülebilir balıkçılık paydaşlarını karşılarına almak pahasına”, yarışma “Kalkan Balığı Yakala Bırak  Yarışması” olarak” yapılmıştır.

Bu yarışma bizi neden ilgilendiriyor, neden tepki duyuyoruz ?

Arkadaşlar, Kalkan balığı stokları aşırı derecede yıpranmış ve nerede ise yok olma tehlikesi ile karşı karşıyadır. Benim çocukluğumun fakir balıklarından olan Kalkan balığının geçtiğimiz yıllarda kilosu 60 tl ye düştüğünde gazetelere haber olduğunu hatırlatmak isterim. İşte biz böyle bir balığa dair yapılan yarışmayı tartışıyoruz. Kendi aramızda 3-4 yıl için yasaklanmasını tartıştığımız bir dönemde yapılan bu yarışma bizi ilgilendiriyor.

Hiç şüphesiz Kalkan balığının içinde bulundu bu durumun sorumlusu biz ticari balıkçılarız. Sorun bir gurup amatör arkadaşın 3-5 balık avlaması değildir. Sorun her türlü yasa dışı avcılığa karşı mücadele eden, etmeye çalışan STK ların faaliyetleri ve farkındalık yaratma çabalarının görmezden gelinerek yok olma tehlikesi ile karşı karşıya olan bir canlı türü üzerinde (ve üreme döneminde )faaliyet yapılmasıdır.

Hepiniz elinizi vicdanınızın üzerine koyup düşünün, evine ekmek götürmekten başka derdi olmayan ve yasak zamanda ağ atan balıkçıya biz nasıl yapma kardeşim diyeceğiz. Baksana orada yarışma yapılıyor, sen önce ona git demezler mi adama. Bir tarafta ekmek derdinde olanları engellemeye, koruma fikrine kazanmaya çalışırken bu yarışmayı sadece bir sosyal faaliyet olarak yapanların duyarsızlıklarına tepki göstermekte haksız mıyız.

Bu tepki ne bir derneğe nede konunun öneminin henüz farkında olmayan amatör arkadaşa değildir. Bu tepki; böyle bir yarışmayı engellemeyen (belkide engelleyemeyen ) resmi otoriteye, bu sivil toplum örütlerinin önderliklerine ve amatör balıkçılığın kanaat önderlererinedir.

Bu satırların bir çok dostu hafiften kızdıracağını, hatta biraz da üzeceğini biliyorum. Onların bu yarışmadan nasıl rahatsız olduklarını, nezaketleri ve dernekler arasında bir rekabet görüntüsü vermeme amacı ile sessiz kalmaya çalıştıklarınıda biliyorum. Yalnız herkesin bir şeyi bilmesini ona görede tavır almasını bekliyorum. Denizlerde ve özellikle de kıyılarda balık olmaz ise ne amatör avcılık kalır nede küçük ölçekli kıyı balıkçılığı. İşte bizleri paydaş yapan bu konuda bir olmak birlikte hareket etmek zorundayız. Ayrı durabiliriz ama “sorumsuz balıkçılığa” , bu doğrultuda ki  girişimlere karşı çıkabilir, birlikte vurabiliriz. Bu bizim STK’lar olarak görevimizdir.

Bu yarışma göstermiştir ki;

Konular hakkında bilgisizlik,

Mevzuat konusunda yetersizlik,

Balık ve balıkçılık konusunda ciddiyetsizlik vardır.

Yazdığım başlıkları açayım.

Üreme zamanında yakala bırak yarışması olmaz, yumurtasını dökmek için yer arayan balığı strese sokar ve uygun sahaya yumurta dökmesini engellersiniz. Ayrıca, yakala bırak yarışmalarında üreme zamanları olmasa bile her türü avlayamazsınız. Yakaladığınız balığı salmanız onun yaşadığı anlamına gelmez. Stres nedeni ile yüzme keseleri şişen ve mideleri dışarı  çıkan balıklar midelerini içeri iterek suya bıraksanız bile neredeyse tamamı ile ölür, çok azı kurtulur. Üzerine tartıştığımız Kalkan balığı hareketsiz olan yemleri tamamı ile yutar. Bu nedenle yutulmuş iğneyi balığa zarar vermeden çıkartmak oldukça zor bir iştir. Nitekim geçen senenin yarışma fotoğraflarından birinde ölmüş bir Kalkan balığı gayet net görülmektedir.

Bu yarışma göstermiştir ki mevcut mevzuat yetersizdir. Amatör tebliğ hızla yeniden düzenlenerek;

Üreme zamanlarında yarışma yapılamayacağı,

Yakala bırak yarışmalarında kullanılacak av araçlarının ve teknik özellik ve ölçülerinin türe göre belirlenmesi,

Yakala bırak yarışması yapılamayacak balık türlerin kesin bir şekilde listelenmesi gerekmetedir.

Balık ve Balıkçılık konusunda ki ciddiyetsizlik iddiama gelince;

Yarışmanın yapıldığı bölgede balıkçılığın küçük ölçekli ekonominin içinde önemli bir yer tuttuğu bilinen bir şey iken, bölge belediyesinin adını böylesine hatalı bir yarışmaya vermesi hatta daha da kötüsü sponsor olması büyük bir ciddiyetsizliktir. Belediyeler her türden, sosyal ve çevresel konularda paydaş olmak ve bu paydaşlığın gereklerini ciddiyet ile yerine getirmek zorundadır.

Bu yarışmayı düzenleyen arkadaşların (özel görüşmelerim de oldu ve aslında durumun farkındalar) bir kez ilan ettik diyerek bu yanlıştan dönmemeleri ve daha da vahimi üzerinde faaliyet yaptıkları alanda tam bir bilgi eksikliği içinde olmamaları da başka bir ciddiyetsizliktir. Sosyal medyada bilim kuruluna sorduk öyle yapıyoruz demelerine rağmen söz konusu hocalar böyle bir yarışmadan haberdar olmadıklarını, haberdar olmaları durumunda da onay vermelerinin mümkün olmadığını beyan etmişlerdir. En azından bilmedikleri bir konuda kendi bilim kurullarına danışarak bir ciddiyet örneği gösterebilirlerdi.

Ez cümle;

Bu yarışma ve bu yarışma ile yan yana adı geçen her kurum ve bireyin “sürüdürülebilir balıkçılık taraftarları” nezdinde lekelendiği bir gerçektir.

Bu lekeyi temizlemek kendilerine düşmektedir ve ben gerekeni yapacaklarına inanıyorum.

Kendilerinin balıkçılık kamu oyuna bir özür borçları vardır.